مشاهدات و مطالعات در مورد درخواست ویزای دانشجویی کانادا و روند تحصیل برای دانشجویان خاورمیانه نشان می‌دهد که در سال گذشته از میان 20 کشور این منطقه، ایران و ترکیه، بیشترین دانشجویان بین‌المللی را در کانادا داشته‌اند.
از تمام کشورهای خاورمیانه با هم به جز این دو کشور، 4.7% دانشجوی بین‌المللی که چیزی کمتر از بیست هزار نفر است، برای تحصیل به کانادا مهاجرت کرده‌اند. بقیۀ 95.3% از دو کشور ایران و ترکیه و عمدتاً ایران بوده‌اند.
در حقیقت تقاضای ویزای دانشجویی کانادا، پذیرش گرفتن و میزان پذیرش برای ساکنین خاورمیانه با سایر کشورها و مناطق جهان تفاوت دارد. در تقسیم‌بندی و تعریف کشورهای خاورمیانه اختلاف نظرهایی وجود دارد.
در اینجا کشورهای سوریه، اردن، لبنان، فلسطین اشغالی، فلسطین، قبرس، (یا سرزمین شام: levant) به همراه شورای همکاری خلیج (یعنی کویت، بحرین، قطر، امارات متحدۀ عربی، عربستان و عمان: GCC) و مصر، ایران، عراق، ترکیه و یمن به عنوان کشورهای خاورمیانه منظور نظر هستند.
در ادامه روند تعداد مجوزهایی که بین سال‌های 2015 و 2019 به جهت تحصیل در کانادا برای کشورهای خاورمیانه صادر شده است، تفکیک دانشجویان خاورمیانه در کانادا بر اساس استان تحصیل و میزان پراکندگی دریافت مجوز تحصیل از کشورهای خاورمیانه بر اساس سطح تحصیلی و چشم‌انداز آینده، بررسی خواهد شد.
در نقشۀ زیر 17 کشور مورد بررسی قرار گرفته و تعداد شهروندان هر کشوری که در سال 2019 در کانادا تحصیل کرده‌اند نشان داده شده است:
میزان فراگیر بودن درخواست ویزای دانشجویی
در سال 2019 ، کانادا 24814 درخواست ویزای دانشجویی را از ساکنان خاورمیانه دریافت کرده است. این رقم افزایش 34.8 درصدی در برنامه‌ها را نسبت به سال 2018 نشان می‌دهد. با این حال، کاهش 18.6 درصدی همزمان نرخ تأیید ویزا منجر به سقوط مصوبات ویزای دانشجویی کانادا برای دانشجویان خاورمیانه در سال 2019، از 12301 به 11968 شد.
جدول زیر خلاصۀ این تغییرات را که شامل آمار کلی همۀ کشورهای خاورمیانه است، نشان می‌دهد:
در این میان ایران و عربستان سعودی از نظر تقاضای ویزای دانشجویی تفاوت داشتند و روند عکس یکدیگر را طی کرده‌اند.
کشور کانادا در سال 2019 نسبت به سال 2018، شاهد 5923 درخواست بیشتر از ایران بوده که این تعداد افزایش 70.5 درصدی است.
بر خلاف ایران میزان درخواست‌های ویزای دانشجویی برای کشور عربستان سعودی، با 1062 کاهش تقاضا مواجه بوده است. این تعداد 71.8% کاهش نسبت به سال پیش از آن را داشته است.
میزان فراگیر بودن درخواست مجوز تحصیل
بر خلاف تعداد ویزای دانشجویی، تعداد کل دارندگان مجوز تحصیل کانادا از خاورمیانه بین سال‌های 2018 و 2019، به میزان 11.4% افزایش یافته است. این رقم کمی کمتر از افزایش 13.8درصدی سالیانۀ سایر کشورها بوده است.
رشد فوق‌العاده بالای درخواست در بخش کالج‌ها سبب این افزایش شده است. میزان ثبت‌نام متقاضیان ایرانی برای دانشگاه‌ها دو برابر شده و بیش از 40% بیشتر از مجوزهای تحصیل صادر شده برای سایر دانشجویان ساکن کشورهای خاورمیانه در سال 2019 است.
مقایسۀ ایران و عربستان سعودی
نمودار فوق مسیر مخالف میزان همه‌گیری برای درخواست تحصیل میان دو کشور ایران و عربستان را از سال 2015 تا سال 2019 به تصویر می‌کشد. ایران در این مدت بیش از 300 درصد رشد کرده و درخواست مجوز تحصیل آن در هرسال بالاتر رفته است.
بر خلاف ایران، عربستان سعودی 84.5% از درصد دانشجویان خود را از دست داده است و در سال 2019 با این میزان کاهش، تنها 1119 نفر مجوز تحصیل دریافت کرده‌اند. این مسیر معکوس در همه‌گیری درخواست و دریافت مجوز تحصیل، بیانگر واقعیت‌های سیاسی خاصی در دو کشور است.
از آنجا که طی چند سال گذشته روابط ایران و ایالات متحده آمریکا بدتر شده است، ایرانیان علاقه‌مند به تحصیل در خارج از کشور، به تحصیل در کشور کانادا علاقۀ بیشتری نشان می‌دهند. در حقیقت هم‌اکنون کانادا به محبوب‌ترین مقصد تحصیل در خارج از کشور برای دانشجویان ایرانی تبدیل شده است.
در همین زمان، اختلاف دیپلماتیک بین کانادا و عربستان در تابستان 2018، باعث شد که دولت سعودی کلیۀ روابط تجاری خود با کانادا را مسدود کند. این امر شامل لغو بورسیه‌های تحت حمایت دولت برای دانشجویانی که در آنجا تحصیل می‌کردند، نیز بود. انتظار می‌رود که با سرعت گرفتن روند شیوع بیماری کرونا، میزان تقاضا برای ثبت‌نام از جانب متقاضیان عربستان سعودی برای دانشگاه‌های کشور کانادا، همچنان کاهش یابد.
با ضربۀ شدید بیماری کوید -19 به ایران و نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری، اکنون برای دانشجویان بین‌المللی ایرانی، احساس عدم اعتماد زیادی وجود دارد. با توجه به این عدم اطمینان، نمی‌توان پیش‌بینی کرد که آیا همچنان شاهد رشد فزایندۀ تقاضا برای تحصیل در کشور کانادا خواهیم بود و یا خیر.
با توجه به اینکه در ماه‌های پایانی سال 2020 هستیم، به زودی شاهد تغییرات و نتیجۀ تأثیرات سیاسی و جهانی پاندمی بر میزان تقاضاها و درخواست‌های متقاضیان ایران و عربستان سعودی خواهیم بود.
منطقۀ شام
شام یک اصطلاح تاریخی است که به بخشی از خاورمیانه گفته می‌شود که در امتداد کرانۀ شرقی دریای مدیترانه قرار دارد. اگرچه این اصطلاح کمی قدیمی شده و در حالت عادی کمتر استفاده می‌شود، در اینجا به عنوان راهی برای گروه‌بندی برخی از کشورهای خاورمیانه که به لحاظ میزان تقاضا با هم شباهت دارند، به کار می‌رود.
شکل زیر رشد افراد دریافت کنندۀ مجوز تحصیل کانادا را در بین کشورهای منتخب شام از سال 2015 تا 2019 نشان می‌دهد:
رشد اردن آن را از سایر کشورهای این گروه متمایز می‌کند. میزان تقاضاهای اردن طی چهار سال بیش از 230 درصد رشد کرده است. بخشی از این رشد به تعداد زیادی از متقاضیان در مقاطع ابتدایی و متوسطه اختصاص داشته و در بخش دیگر، دانشگاه و سایر مطالعات نیز به بالا رفتن میزان تقاضاها کمک کرده‌اند.
چهار کشور دیگر یعنی لبنان، فلسطین اشغالی، سوریه و فلسطین، بین سال‌های 2015 و 2019 رشد آهسته و پیوسته‌ای داشته و تنها چند نقطۀ برجسته را در نمودار شاهد هستیم. در حال حاضر هرکدام از این چهار کشور، به لحاظ میزان تقاضا، دارای سهمی اندک هستند که با توجه به شرایط سیاسی مناسب می‌توانند رشد کنند.
شورای همکاری خلیج‌فارس
به کشورهای عربی حوزۀ خلیج فارس شورای همکاری خلیج فارس گفته می‌شود که یک اتحادیۀ سیاسی و اقتصادی متشکل از همه کشورهای عربی خلیج فارس به جز عراق است. به دلیل شباهت‌های اقتصادی و فرهنگی در میان کشورهای عضو، این کشورها، به استثنای عربستان سعودی که در بالا بررسی شد، با هم تحلیل می‌شوند.
شکل زیر رشد افراد دارای مجوز تحصیل در بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (به جز عربستان) را، از 2015 تا 2019 نشان می‌دهد:
در طول دورۀ موردنظر، تعداد مجوزهای تحصیل برای این پنج کشور از میزان کم شروع شده و عمدتاً بدون تغییر باقی‌مانده است. فقط کشور کویت به سود خالص بیش از 10 مجوز تحصیل دست‌یافته است.
در شرایط رشد 84.5 درصدی متقاضیان تحصیل و دانشجویان بین‌المللی کانادا بین سال‌های 2015 تا 2019، رکود در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بسیار ناامید کننده است.
ثروت بسیار زیاد کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نشان می‌دهد که شرایط بالقوۀ قابل توجهی برای جذب دانشجویان در اینجا وجود دارد.
تحلیل میزان دریافت مجوز تحصیل بر اساس استان‌های کشور کانادا
تصویر زیر میزان دریافت مجوز تحصیل از کشورهای خاورمیانه در هر 10 استان کانادا را، در سال 2019، همراه با درصد تغییر بین سال‌های 2018 و 2019 نشان می‌دهد:
چنان‌که مشاهده می‌شود، انتاریو انتخاب شمارۀ یک و برتر در میان دانشجویان خاورمیانه است. 447.5% از دارندگان مجوز تحصیل در سال 2019 تحصیل، استان انتاریو را برای تحصیل انتخاب کرده‌اند. نکتۀ مهم این است که کل افرادی که مجوز تحصیل برای این استان را در سال 2019 دریافت کرده‌اند، 49.1% است. بخش عمده‌ای (68.6%) از دانشجویان فلسطینی در کل کشور کانادا، (67%) از کل دانشجویان اردنی و (62.6%) از کل دانشجویان ترکیه در این استان تحصیل می‌کنند.
پس از آن استان‌های بریتیش کلمبیا با 20% و کبک با 17.5% در رده‌های دوم و سوم قرار دارند. بیش از نیمی از دانشجویان لبنانی ساکن در کانادا، در کبک تحصیل می‌کنند که این نشان دهندۀ جمعیت بالای فرانسه زبان در کشور لبنان است. کبک همچنین رشد سالانۀ 20.9 درصدی را بین سال‌های 2018 و 2019 تجربه کرده است.
تحلیل میزان دریافت مجوز تحصیل بر اساس سطح تحصیلی
شکل زیر توزیع دریافت کنندگان مجوز تحصیل از سراسر خاورمیانه را، بر اساس سطح تحصیل نشان می‌دهد:
مشاهدات نشان می‌دهد که برای افراد متقاضی اهل خاورمیانه، میزان ترجیح دادن دانشگاه به کالج‌ها بسیار بالا است. با کمتر از 50 درصد از افراد از سراسر خاورمیانه، در کالج‌های کانادا درس می‌خوانند.
لبنان و مصر با 71.3% و 62.9% از دریافت مجوز تحصیل برای دانشگاه و نه کالج، در این زمینه پیشرو هستند. همچنین بیش از 50% از متقاضیان از هر شش کشور شورای همکاری خلیج فارس تحصیل در دانشگاه را ترجیح داده‌اند. اما بخش کالج با سیاست‌گذاری جدیدش توانسته این شکاف را کاهش دهد. بر اساس این سیاست، در سال 2019، سهم ظرفیت پذیرش دانشجویان خاورمیانه برای کالج‌های کانادا 5% نسبت به سال 2018 افزایش یافته است.
البته در این گرایشات یک استثنا نیز وجود دارد. در سال 2019، 35% از افراد اهل فلسطین اشغالی برای تحصیل در کالج‌ها مجوز تحصیل دریافت کرده‌اند، درحالی‌که فقط 2.4% از آنها برای تحصیل در دانشگاه مجوز دریافت کرده‌اند. علاوه بر این، بیش از یک چهارم دانش‌آموزان این کشور در کانادا در مدارس ابتدایی ثبت‌نام کرده‌اند و این نشان می‌دهد که بسیاری از دانشجویان اسرائیلی فرزندان خود را نیز، با خود به کانادا آورده‌اند.
همچنین اختلاف میان تقاضا برای کالج (27.5%) و دانشگاه‌ها (23.3%) توسط متقاضیان ترکیه و بالاتر بودن میزان تقاضا برای کالج حائز اهمیت است. علت بالاتر بودن این تقاضاها، ثبت‌نام قابل‌توجه متقاضیان اهل ترکیه در برنامه‌های آموزش زبان کالج‌ها بود است. 29.1 درصد از دانشجویان ترک در کانادا در سال 2019 در برنامه‌های آموزش زبان ESL یا FSL ثبت‌نام کرده‌اند که این رقم، بیش از دو سوم دانشجویان خاورمیانه در این برنامه‌ها است.
چشم‌انداز آیندۀ دانشجویان خاورمیانه در کانادا
بیماری همه‌گیر کوید -19، فضای آموزش بین‌المللی را در همۀ سطوح و در سراسر جهان تغییر داده است. برنامه‌های ویزای دانشجویی کانادا در سال 2020 نسبت به سال 2019 تغییر کرده و شیوۀ دادن ویزای برای سه‌ماهه آخر سال متفاوت شده است.
همچنین درخواست‌های ویزای دانشجویی از کشورهای خاورمیانه نسبت به زمان مشابه و حتی بیشتر به میزان 72.2% کاهش یافته است و این نشان می‌دهد که طی بیماری کرونا، تعداد دانشجویان کمتری از منطقۀ خاورمیانه، برای ادامۀ تحصیل در کشور کانادا، اقدام می‌کنند.
اما می‌توان به بهبود میزان عرضه و تقاضای دانشجویان خاورمیانه و دولت کانادا پس از دوران کرونا، امیدوار بود زیرا:
دولت کانادا اقدامات سیاسی مهمی را برای حمایت از دانشجویان بین‌المللی انجام داده که هم اکنون می‌توان نتایج آن را مشاهده کرد. به دنبال تغییرات اخیر در واجد شرایط بودن اجازه کار پس از فارغ‌التحصیلی، برنامه‌های کاربردی در سیستم آموزشی کشور کانادا رونق یافته است.
این موضوع باعث می‌شود که کانادا برای بازسازی موقعیت خود در جذب دانشجوهای بین‌المللی کاملاً مجهز باشد و حتی سهم بازار سایر کشورها را به دست آورد. اینکه دانشجوهای بین‌المللی از خاورمیانه تأمین شود یا خیر، به عوامل مختلفی از تغییر در روابط سیاسی میان آن کشورها با کانادا گرفته تا توانایی آن کشورهای برای بهبودی از بیماری همه‌گیر کرونا بستگی دارد.
رشد درخواست‌های ویزای دانشجویی از خاورمیانه نشان می‌دهد که علاقه به تحصیل در کانادا در میان متقاضیان آن منطقه همچنان قوی است. با در نظر گرفتن چالشهای ذکر شده، می‌توان یک فرصت خوب برای یک جهش قوی در کشورهای شام، با پتانسیل رشد بالا دید. کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نیز دارای پتانسیل بالایی هستند و امکان ارسال دانش‌آموزان و دانشجویان بیشتری را به کانادا دارند. اما این امر مستلزم تلاش طولانی مدت و توجه دانشگاه‌ها و دولت در جذب دانشجو است.
ارزیابی رایگان
اگر شما علاقه مند به مهاجرت یا سفر به کانادا هستید لطفا فرم بررسی اولیه ما را که در وبسایت قراردارد تکمیل کنید. فرم شما بصورت رایگان بررسی می شود ولی تنها با کسانی تماس گرفته می شود که شرایط مناسبی برای اقدام داشته باشند در حالت دیگر شما همیشه می توانید مشاوره تلفنی رایگان با کارشناسان ما و یا مشاوره حضوری و غیر رایگان با مشاور رسمی مهاجرت کانادا را برای دریافت توصیه های قانونی برای خود رزرو کنید.
بیانیه رفع مسئولیت:
نویسندگان و تولیدکنندگان محتوای وبسایت خود را از تمام مسئولیت های زیر مبرا می دانند :
- تمام موارد و اطلاعات ارائه شده در این مقاله تنها به منظور اطلاع رسانی بوده و توصیه حقوقی مهاجرتی نمی باشد.
- به هیچ عنوان ضمانت نمی کندکه اطلاعات موجود در این سایت، دقیق، کامل، به روز یا بدون خطا باشد.
- تمام مثال ها و مضامین و تصاویر بکار رفته در این مقالات از منابع آزاد بوده و برای درک بهتر مقاله بکار رفته است.
- ما هیچگونه مسئولیتی در برابر تبعات ناشی از هر گونه استفاده از مضامین این مقاله را بر عهده نمی گیریم.
- مفاد این مقاله بعنوان توصیه حقوقی یا مهاجرتی برای کسی نمی باشد در صورت نیاز به داشتن توصیه حقوقی مهاجرت لطفا مشاوره حضوری با مشاور رسمی مهاجرت را درخواست نمایید.
شرکت وینا کوچ جهان (پیشرو)